Department of kazakh literature – Educational and scientific activities of the department
Department of kazakh literature
The history of the department
Educational and scientific activities of the department
Material technical base
Achievements
Our graduates and employment
Educational and scientific activities of the department
The department traditionally holds regional and republican methodological seminars in order to expand the use of innovative technologies in teaching literature and organizing exchange of experience. A regional seminar “Actual problems of teaching literature” ( 2012), the republican seminars “Ancient Turkic writing is a sign of a high civilization” (2013), “Problems of Teaching Philological Disciplines: Innovative and Prospective Directions of Development” (2014), ” Actual problems of teaching literature” (2015), “Kazakh Literature and Teaching Methods” (2015), “Тopical issues of studying historical prose in Kazakh literature” (2016), and collections of materials of all seminars have been published. Teachers of high schools and colleges, teachers of schools and employees of educational institutions participated in these seminars, this is the main part of the career guidance work of the department.
At the same time, the teaching staff of the department conducts reading conferences, literary evenings and meetings with the participation of writers and poets of the region, intellectuals, teachers, students and undergraduates.
On October 20-21, 2016, the International Scientific Conference “Folklore and the National Idea” dedicated to the 50th anniversary of the K. Zhubanov ARGU was held. Scientists from Iran, Turkey, China, Poland, Russia, Kyrgyzstan, from the cities of Astana and Almaty, from Aktyubinsk, Mangistau, Atyrau, West Kazakhstan, Almaty, South Kazakhstan, Zhambyl regions took part in the International Scientific Conference; the teaching staff of the universities of our city, the intelligentsia of the region, representatives of the media, doctoral students, graduate students, undergraduates. The work of the conference was conducted in several scientific areas, addressing the actual problems of folklore, including the national identity and ideological directions of literature and folklore of Turkic peoples, traditions and innovations in contemporary literature and folklore; folklore and questions of linguistic studies, discourse, linguistic poetics, the role of folklore and literature in the education of youth. As indicated in the message of President N.A. Nazarbayev, in order to educate the educated generation, it is necessary to strive to transfer the value of our rich folklore and literature to the young people. Therefore, at the conference “Folklore and the national idea” the idea of ”Mangilik El” was considered as a universal goal. At the plenary session of the conference in the speeches of scientists and folklorists, literary scholars from Kazakhstan and Russia: A.M.Moldakhanov, Yu.G.Pykhtina, R.A.Sultangareyeva, A.Sh.Pangereev, G.R.Khusainova the topical issues of folklore, problems concerning the genres of folklore in world literature, including the folklore of Turkic-speaking peoples, were considered. A collection of conference materials was published.
Scientific conference “Folklore and national idea” (2016)
2018, 19 October in the framework of the program” Rukhanizhanyru”took place the international scientific-practical conference” creativity UtezhanNurgaliyev: the literary Genesis and the realities of the era”, dedicated to the 80th anniversary of prominent poet UtezhanNurgaliyev. The plenary session of the conference, held in the Palace of students, was attended by writers and scientists from Astana and Almaty, other regions of the country and foreign countries, relatives of the poet, representatives of Aktobe intellectuals and students. During the event the audience was presented the book, dedicated to this anniversary: the First book “Utezhan”, is a collection of articles and memoirs about the poet Otezhan, as well as interviews of the poet in journals; the second book “Syimaiketkenkalypka”, which contains poems dedicated to the poet Utezhan.
The conference was attended by: Bisenova Sharbanu writer, poet Ertay Ashikbayev, poet EsengaliRaushanov, writer Madi Aimbetov, University of Kastamonu, Turkey Orkhon Soylemez, a well-known journalist Idosh Askar, a poet Zhanat Askerbekkyzy, the poet Svetkali Nurzhanov and others read the report and made a report.
International scientific-practical conference “Creativity of Otecan Nurgaliyev: life in literature and the truth of the era” (19.10.2018)
The Vice-Minister of the Ministry of Education and Science of the Republic of Kazakhstan Elmira Sukhanberdiyeva read out a congratulatory letter from Minister Yerlan Sagadiyev.
Then the conference ” Modern Kazakh lyrics and Utezhan Nurgaliev”, ” Problems of worldview and spirituality in the work of Nurgaliev” and others as part of the anniversary, were also the results of the Republican marathon of poetry “Utezhan-gumyr”, the regional contest of reciters “Utezhan okulary” relay of videopoetry “Utezhan olenderi” and the Republican poetry of the anniversary.
«Өтежан Нұрғалиев» атындағы төсбелгі
Өтежан Нұрғалиевтің 80 жылдығына орай дайындалған ақын мүсіні.
Winners of the video-poetry relay race “Оtezhan olenderi”
On the 80th anniversary of Utezhan Nurgaliyev, In the academic building №6 on the street GrishinaAktobe regional state University after named Zhubanov opened meeting room name bard. And the building was named after Nurpeis Baiganin.
2019, 25 January was held the international scientific-practical conference “literary and spiritual heritage: in the context of intercultural communication”, devoted to the 60th anniversary of the scientist-folklorist, doctor of Philology, Professor AbatShamovichPangereev, in the framework of the program “Rukhanizhangyru” in Aktobe regional state University after Zhubanov.
Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университетінің Әбіш Кекілбаев атындағы дәрісханасында 20 қыркүйек күні профессор Амангелді Айталының 80 жылдық мерейтойы аясында қазақ әдебиеті кафедрасының ұйымдастыруымен ақын, халықаралық «Алаш» сыйлығының лауреаты, «Парасат» орденінің иегері, ҚР еңбек сіңірген қайраткері Ханбибі Есенқараевамен «Ақиқатты ту еткен ақын» атты кездесу кеші өтті.
Қазақ поэзиясында хан қызындай «Хан апа» аталған сыршыл ақынмен кездесуге «Қазақ филологиясы», «Қазақ, орыс тілі мен әдебиеті» мамандығының 1-2 курс студенттері мен қазақ әдебиеті кафедрасының оқытушылар ұжымы қатысты.
«Менің жеке басыма біреу тиісіп, қатты сөз айтса, мен шыдауым мүмкін, бірақ менің ұлтыма қатысты біреу жағымсыз пікір білдірсе, мен шыдамаймын» деп сөзін бастаған ақын апамыз өзінің шығармашылығына қатысты әңгімесін 2000-ші жылдардың басында Ташкент қаласынан архивтен 1922-1923 жылдар аралығында жарыққа шығып отырған «Шолпан» журналының 8 санын тауып әкеліп, академик Т.Кәкішевке көрсеткенін, ғалым-ағаның бұл құнды мұраның қазақ еліне келгеніне балаша қуанып, қолдағанын, нәтижесінде «Шолпан» журналы көп томдық кітап болып жарыққа шыққанын, одан кейінгі атқарылған үлкен шаруа – сол заманда шыққан «Ақ жол» газетін кітап етіп бастыру ісі болғанын, бүгінде бұл жәдігердің 10 томының өмірге келгенін, алда 20 томының шығу жоспары тұрғанын аса зор мақтанышпен баяндай келіп, университетет кітапханасына «Ақжолдың» 10 томын, өз өлеңдер жинағының 10 томын сыйға тартатынын айтқанда, жиналған көпшілік ыстық ықыласпен қол соқты.
Ақын апамыздың студенттерге айтқан сырға толы әңгімесінің бір бөлігі қазақ өлеңінің падишасы Фаризаға Оңғарсыноваға қатысты болды. Бүгінгі мерейтой иесі Амангелді Айталы ағамыз: «Фариза мен Ханбибіні өмірде, өнерде фотон деп атар едім» деген пікір айтқан екен. «Фотон дегеніміз медицинада бір-бірінен ажыратуға келмейтін құбылыс болса керек, Фариза апам өмірден өткенде менің жан-дүниемде, шынымен, қатты құлазу болды, жақын туысың қайтыс болса да қайғырасың, бірақ рухани сырласың келмеске кетсе, жүрегің езіледі екен» дей отырып, сағынышқа толы әдемі естеліктермен бөлісті.
Ханбибі Есенқараеваның жұртшылыққа кеңінен танымал «Алтынай», «Нұрикамал» т.б. сияқты әндердің өлеңін жазған ақын екені бәрімізге мәлім, кеш барысында «Қазақ филологиясы» мамандығының 2-курс студенті Алдиярова Назерке «Нұрикамалды» нақышына келтіре орындады, «Қазақтың нағыз сұлу қызы екенсің» деп ілтипат білдірген ақын осы әнді соңғы кезде қыздар жиі орындап жүргенін атап өтті.
Ақындық қолтаңбасы мен азаматтық ұстанымы ақиқатпен өрілген арда ақын Мұхтар Шахановпен кездесуге асық болған Ақтөбе жұртшылығы бүгін бір жасап қалды! 20 қыркүйек күні өткен «Жанартау жүректі ақын» атты əдеби-танымдық кеште М.Шаханов өлеңдері оқылып, əндері орындалды. Мұхтар аға студент-жастарды толғандырған сан сауалға жауап беріп, ұлт тарихы мен тағдыры, поэзия, өнер жайында оқырмандарымен ой бөлісті.
Кешті жүргізген ақын Бауыржан Бабажанұлы ақынмен əдемі сұхбаттасып, тағылымы мол шараның шырайын келтірді. Мұхтар ағамен бірге келген мəртебелі меймандар Ахметова Саулекул мен Аубакир Замзагүл ханымдар да поэзиямен қанаттанған жас талаптарға өрелі ойларын жеткізді.
Профессор Амангелді Айталының 80 жылдық мерейтойына орай Ақтөбе облыстық əкімдігі мен Қ.Жұбанов ат.АӨМУ-і бірлесе өткізген бұл танымдық сағаттың жас ұрпаққа берері мол болды.
Ес білген күннен бастап Мұхтар ақынның өлеңдерін сүйіп оқитын өзімнің де аталған шараны ұйымдастырудың басы-қасында болғаныма шын қуандым.
Жасай беріңіз, Мұхтар аға!
Мəңгілік оқырмандарын жастардан тапқан ақынның өлең-жырлары өміршең болып қала бермек!
2019 жылдың 3 қазан күні Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университетінің Н.Байғанин атындағы №6 оқу ғимаратында «Мәңгілік ізін қалдырған!» деген атпен Байғанин мүсіні орнатылған аллея ашылды.
Дүниеде тоқсан шамалы көктемнің көрікті гүлін жұлып, жұпар лебін жұтқан бұл көне шежіренің мәртебесін асқақтатып, өскелең ұрпақты тәрбиелеу мен білім беруде руханияттан нәрлендіру – Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университетінің ректоры, филология ғылымдарының докторы, профессор Ердембеков Бауыржан Аманкелдіұлының бастамасымен қолға алынып отырған игі істердің бірі.
Тағы бір қалды жарқырап
Қуаныштан жан төрім.
«Байғанин бағы» ашылып,
Ордамыз жатыр той жасап,
Ғажаптың мынау аты анық,
Толғанып терең ойласақ!, – деп басталған салтанатты жиында университеттің стратегиялық даму жұмыстары жөніндегі проректоры Қуанышбек Шүңкеев сөз сөйлеп, аллеяның ашылу мақсатын айтып, жұртшылыққа алғысын білдірді. Сонымен қатар аллеяның ашылу салтанатының арнайы қонақтары – асылдың сынығы, айдынның тұнығы халық ақыны Нұрпейіс Байғаниннің кенже ұлы, әйгілі күйші, домбырашы Момын Байғаниннің жұбайы Манар Сәтханқызы, немересі Гүлмира Момынқызы, шөбересі Динара Боранбаева өздерінің ризашылықтары мен игі тілектерін білдірді. «Аллея» сөзінің өзі француз тілінен алғанда «бару, келу» деген мағынаны білдіреді. Алатаудай ақын бабамыздың есімі бұйырған аллея – жастардың қазақ әдебиетіне тағзым ету алаңы.
29 қазан күні жас жұбановшылар жерлес жазушысымен кездесті.
Байғанин ауданы, Қызылбұлақ ауылында дүниеге келген жазушы, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, қазақ әдебиетінде өзіндік орны бар танымал қаламгер Қажығали Мұқанбетқалиұлымен филология факультетінде кездесу кеші өтті.
Қ.Мұханбетқалиұлы қазақтың ХVІІІ ғасырдағы отаршылдық езгіге қарсы күресінің басшысы, әрі би, әрі батыр Сырым Датұлы туралы ұзақ жылдар бойы зерттеу жүргізіп, тұлға туралы «Сырым Датұлы» (2004) атты жинағы жарық көрді. Тәуелсіздік жылдарында жазылған сүбелі еңбегі батыр, би, қайраткер Сырым Датұлы туралы баяндалған «Тар кезең» тарихи романы 2012 жылы оқырмандарына жол тартты. Жазушы бірқатар қаламгердің шығармаларын (Р.Акутагава, С.Чубек, Л.Хонвано, Я.Брыль, Л.Колодезный, Дж.Одинаев, Х.Абдуллин, Т.Жұмагельдинов т.б.) қазақ тілінде сөйлетті. Кеш барысында мемлекеттік сыйлықты иеленген “Тар кезең” туындысы туралы сұрақ та, қызығушылық та көп болды. Тарихын танимын деген оқырманға құнды дүние.
Әңгіме жанрынан бастау алған шығармашылық жолы, өмір жолы, әдеби орта, сын, туған жер жөнінде өрбіген керемет жүздесу, студент жастардың тұлғаға құрметі, ыстық ықылас, жерлес жазушыға деген ілтипат көптің көңілінде ұзақ сақталар көрініс болары талассыз. Жұбанов кітапханасына өз байлығын, бар байлығын – кітаптарын қолтаңбасымен сыйға тартты.
Кешті әдебиет әлеміне ерте жастан енген, дәрістері шәкірт көкейінде ұзақ қалатын қазақ әдебиеті кафедрасының аға оқытушысы Рита Рахманқызы Жұмағалиева жүргізді.
15 қараша күні ақын, мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Ақұштап Бақтыгереевамен студенттер сарайында кездесу өтті.
«Ақұштап Бақтыгереева әйелдерді емес, әйелдікті жырлайды, әйелдерді емес, әйелдікті қорғайды. Сол үшін де әйелді әйел етіп тұрған нәзіктікті дәріптейді. Тек нәзік жүректер ғана ел мен жердің, заман мен адамның қадір қасиетін терең түсінеді. Біздің заманымызда адами жарастық пен үй ішілік бақыттан асқан әлеуметтік мәселе жоқ. Ендеше, Ақұштап Бақтыгереева – ең қажетті, ең қиын майданда шайқас салып жүрген ержүрек суреткер», деп Әбіш Кекілбаев баға берген, «Ақжайықтың ақ шағаласы» Ақұштап Бақтыгереева Ақтөбе өңіріне келіп, өзін толғантқан, көңіліне қаяу, жүрегіне жара салған ұлттық мәселелер туралы айтып, қазақ қызы мен әйелінің, қазақ анасының тәрбиесіне өлең-жырларымен, отты сөздерімен алаңдаушылығын білдіріп, Студенттер сарайында тікеден тік тұрып, Әлиядай батыр, ер қыздың ізбасарларына мол тағылым сіңірді. Туған жерін сүйетін, қазақ поэзиясын ұғатын тәлімді ұрпақтың өсуін, өр ұрпақтың өнуін жан-дүниесімен қалады. Парасатты тұлғамен кездесуден жастар көп үлгі алды. Елі үшін туған ерлер мәңгі жасай берсін!
Кафедраның ғылыми-зерттеу жұмыстарының негізгі бағыттары: фольклортану (мифтік фольклор, топонимдік фольклор, көркем шығармадағы фольклорлық дәстүрлер); көркем проза поэтикасы; тарихи проза поэтикасы; қазақ өлеңінің поэтикасы; аймақтық әдебиеттану; салыстырмалы әдебиеттану және әдеби байланыстар; абайтану және әуезовтану мәселелері.
In the field of international cooperation, the department established relations with the Ili Pedagogical Institute (Moscow, Russia), the Moscow State University named after M.V.Lomonosov (Moscow, Russia), the Institute of History, Language and Literature of the Ufa Science Center (Ufa, Russia); Bashkir State University named after M.Akmulla (Ufa, Russia), the Bashkir State University (Ufa, Russia), the Cherkessk Scientific Research Institute (Cherkessk, Russia), the NaberezhnyeChelny State Pedagogical University (NaberezhnyeChelny, Russia), Ural State Pedagogical University (Ekaterinburg, Russia), the Orenburg State University (Orenburg, Russia), the Russian-Tajik (Slavonic) University (Dushanbe, Tajikistan), Kyrgyz-Russian Slavic University (Bishkek, Kyrgyzstan).
In the field of international cooperation, the department established relations with the Ili Pedagogical Institute (Moscow, Russia), the Moscow State University named after M.V Lomonosov (Moscow, Russia), the Institute of History, Language and Literature in Ufa Science Center (Ufa, Russia); Bashkir State University named after M. Akmulla (Ufa, Russia), Bashkir State University (Ufa, Russia), Cherkessk Scientific Research Institute (Cherkessk, Russia),
Naberezhnye Chelny State Pedagogical University (Naberezhnye Chelny, Russia), Ural State Pedagogical University (Ekaterinburg, Russia), Orenburg State University (Orenburg, Russia), Russian-Tajik (Slavic) University (Dushanbe, Tajikistan) , Kirghiz-Russian Slavic University (Bishkek, Kyrgyzstan).
D.Philol.n., Professor A.Sh. Pangereevis lectures (University of Minzu, Beijing, China)
Development and publication of e-learning resources
Kushkimbaeva Ainur Serikbaevna
Electronic resources – video lectures:
- Teaching literature in high school
- Poetics of kazakh satire
- Methods of teaching Kazakh literature
The history of the department
Educational and scientific activities of the department
Material technical base
Achievements
Our graduates and employment